U fokusu - Bosna i Hercegovina

Potresi na energetskom tržištu slute na novu krizu

Prema analizama ove najveće finansijske institucije u zemlji, godišnji rast realne ekonomske aktivnosti u prvom kvartalu ove godine procjenjuje se na 2,2 odsto što je za 0,4 odsto niže u odnosu na prethodne brze procjene.

- Za prva četiri mjeseca, realni indeks prometa trgovine na malo zabilježio je pad od 2,1 odsto, a samo u aprilu ta stopa je bila za čak 14,4 odsto niža u odnosu na godišnju stopu rasta iz istog mjeseca lani. I dalje negativan doprinos djelatnosti prerađivačke industrije dodatno usporava ekonomsku aktivnost u BiH - navedeno je u dokumentu o brzoj procjeni BDP-a koji je objavljen na sajtu Centralne banke BiH.

Preliminarna procjena godišnje stope rasta realnog BDP-a za drugi kvartal nešto je viša i iznosi 2,5 odsto, a u Centralnoj banci navode da je to prvenstveno usljed očekivanog intenzivnijeg rasta uslužnog sektora. - Imajući u vidu da industrijska proizvodnja bilježi nešto slabiji pad aktivnosti u aprilu, te izražene aktivnosti u oblasti turizma, naša prva preliminarna procjena je da bi godišnji rast ekonomske aktivnosti mogao biti nešto jači u drugom kvartalu. Posljedično, procjena intenziteta rasta realnog BDP-a za prvo polugodište godine iznosi 2,3 odsto - kazali su u Centralnoj banci BiH. 

Ukupnu inflaciju u drugom kvartalu ove godine u pomenutoj banci procjenjuju na 3,3 odsto, a temeljnu na četiri odsto. Preliminarna procjena ukupne inflacije u trećem kvartalu iznosi tri odsto.

- Inflaciju dominantno potiče rast cijena hrane i usluga, koji su imali uzlazni trend zbog viših ulaznih troškova. Značajan doprinos rastu ulaznih troškova dolazi i od povećanja minimalne plate koje je imalo lančani učinak na rast ostalih plata u svim djelatnostima - rekli su u Centralnoj banci BiH i dodali da u narednom periodu očekuju jačanje inflatornih pritisaka zbog mogućih šokova u cijenama robe kojom se trguje na međunarodnim tržištima, prvenstveno energenata.

Ekonomista Marko Đogo za "Glas" kaže da su ove projekcije više nego skromne i dobre šta bi sve moglo da nas čeka.

- Političko-ekonomska situacija u svijetu se iz dana u dan samo komplikuje, nisu vidljivi znakovi povratka u normalu, prestanak ratova, ukidanje sankcija. Trenutna dešavanja ne ulivaju neki veliki optimizam. Njemačka ekonomija za koju smo vezani zavisi od međunarodne trgovine, njen model privrednog rasta se praktično još od polovine prošloga vijeka razvijao na izvozu, na proizvodnji. Bojim se da ako dođe do novih šokova po pitanju cijene energenata, ali i do prekida u međunarodnoj trgovini, ekonomija Njemačke će dodatno oslabiti. Sve će se to odraziti i na nas, ako njima bude išlo loše nama će još gore, prvenstveno prerađivačkom sektoru, ali i uslužnom. Da bi bilo trgovine, mora postojati neki dohodak koji se troši, a  turizam ne može opstati na domaćim gostima - pojasnio je Đogo.

Ponovio je da je glavni problem domaće ekonomije nepovoljna struktura privrede u kojoj je uslužni sektor dominantan.

- To su nisko kumulativne grane s malom dodatnom vrijednošću. Teško je očekivati da ti sektori mogu dovesti do dinamičnog privrednog razvoja.  Nivo razvoja koji imamo nije zadovoljavajući, moramo težiti stopi privrednog rasta od pet, šest odsto godišnje i to desetak godina zaredom pa da možemo biti zadovoljni. U ovakvim okolnostima ne vidim prilike da se tako nešto može desiti - kazao je Đogo.

Rizici

U Centralnoj banci BiH kažu da rizici uz rast realnog BDP-a, na koje su i ranije ukazivali, ostaju naglašeni.

- Neizvjesnost u vezi s geopolitičkim tenzijama i njihova dalja eskalacija, te političke prilike na lokalnom nivou mogu značajno usporiti rast ekonomske aktivnosti i rezultirati revizijama brzih procjena već u narednom krugu - kategorični su u Centralnoj banci.